Bakan Bayraktar canlı yayında açıkladı! Elektrik ve doğal gaza zam yok

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktargündeme dair önemli açıklamalarda bulundu. Bakan Bayraktar’ın açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:

ABD ziyaretimiz kapsamında öncelikle Cumhurbaşkanımızın BM’deki programı, ardından da Washington’da Beyaz Saray’da yapılan uzun ve kapsamlı görüşmeler gerçekleşti. Enerji konusunda ABD ile Türkiye arasında ciddi bir gündem oluştu. Cumhurbaşkanımızla ortaya konulan 100 milyar dolarlık ticaret hedefi var. Neredeyse ihracatımız ithalatımızı karşılıyor. ABD önemli bir ticari ortağımız. Enerji tarafına baktığımızda henüz realize olmamış büyük bir potansiyel var. ABD bugün dünyanın en büyük petrol ve doğal gaz üreticisi. Türkiye, kendi petrolünü arayan ve bu alanda yoğun çalışma yürüten bir ülke. Böyle bir işbirliği içindeyiz. Nükleer alanda da ABD önemli bir ülke. ABD ile üzerinde uzun süre çalışılmış anlaşmalar yapıldı. Aslında genel enerji politikamıza baktığımızda bunun mesajını yıllardır veriyoruz. Türkiye olarak enerji talebi büyüyen bir ülkeyiz. Sayın Cumhurbaşkanımız, ‘Türkiye’de enerjiyi kesintisiz ve güvenilir şekilde vatandaşlarımıza iletme gayemiz var’ demişti. Doğal gaz talebinde Avrupa’nın 4. ülkesi Türkiye. Petrolde, her gün 32 milyon araca yakıt sağlamamız gerekiyor. Bu talebi karşılamak için kendi kaynaklarımızı en üst düzeyde kullanma hedefimiz var; yenilenebilir kaynaklarımız dahil. Türkiye’nin hem yurt içinde hem yurt dışında yapacağı işler var. Nükleer enerjiyi mutlaka hayata geçirmemiz lazım. Elektrik talebimiz tahminlerin ötesinde büyüyor.

“TÜRKİYE İÇİN OYUN DEĞİŞTİRECEK BİR PROJE”

Çok ciddi bir klima kaynaklı elektrik tüketimi oldu. Elektrik talebimiz inanılmaz artıyor. Elektrikli otomobiller ve yapay zeka da enerji talebini artırıyor. Kuraklık ve küresel ısınma nedeniyle suyun azaldığı bir dünyaya gidiyoruz. Türkiye, 32 bin megavatlık hidroelektrik kapasitesine sahip bir ülke. Önümüzdeki 30 yılda, en muhafazakâr tahminlerle, enerji talebi 3 kat büyüyecek. Bu talebi karşılamak için Türkiye’nin yerli kömürünü ve yenilenebilir enerjiyi maksimum düzeyde kullanması fevkalade önem arz ediyor. Bütün bu alanlarda en önemli işbirliği yapacağımız ülkelerden biri ABD. ABD, özellikle 2000’li yılların başında önemli bir atılım yaptı. Kaya gazı devriminden sonra bugün dünyanın bir numaralı doğal gaz üreticisi. Bunu kaya gazı teknolojiyle başardı; bu teknolojiyi biz de hedefliyoruz. Diyarbakır’da bu anlamda büyük bir potansiyel olduğuna inanıyoruz. Türkiye için oyun değiştirecek bir projeden bahsediyoruz. Trump yönetimi, özellikle ilk döneminde, ihracatla ilgili yatırımları teşvik edici açılımlar yaptı. Türkiye de 2016’da Milli Enerji ve Maden Politikası adını verdiğimiz stratejiyi ortaya koydu. Doğal gazı -163 dereceye düşürürseniz sıvı hâle geliyor; gemilere koyup dünyanın her yerine taşıyabilirsiniz. Dünyada çok daha ucuz, neredeyse bedava gaz olduğunu varsayın; altyapınız yoksa o LNG’yi tekrar gaza dönüştürmeniz, ardından boru hatlarıyla sisteme, evlere ve işyerlerine göndermeniz gerekir.

“DÜNYANIN EN UCUZ GAZI AMERİKA’DAKİ LOKASYONDA”

2016’dan itibaren bu altyapıya büyük yatırım yaptık. Marmara ve Aliağa’daki iki merkezimizin kapasitesini neredeyse 2,5 katına çıkardık. Üç adet gazlaştırma gemisi aldık. Şu anda Türkiye, 2016’dan bu yana yapılan yatırımlar sayesinde dünyadaki LNG fırsatından faydalanabilir hale geldi. Dünyada doğal gaz fiyatının oluştuğu belli merkezler var; dört ana merkezden söz edebiliriz. Biz istiyoruz ki özellikle İstanbul, dünyada önemli bir doğal gaz ticaret merkezi olsun. Dünyanın en ucuz gazı ABD’deki merkezde. Endeks olarak en ucuz fiyat orada; Rusya’dan da ucuz. İkinci önemli merkez ise Avrupa’da, Hollanda’da bulunan sanal ticaret noktası. Bunları internette de bulabilirsiniz. Japonya-Kore piyasasında oluşan fiyat daha pahalıdır. Bir de Birleşik Krallık’ta fiyat oluşum merkezi var. En ucuz fiyat ABD’de. 2016’daki altyapı yatırımlarını yaptıktan sonra alımlarımızın bir kısmını ABD’den yapmaya başladık. Türkiye, Cezayir’le başlayıp Nijerya ile devam ederek 20’den fazla ülkeden doğal gaz alıyor. Bir kısmını uzun dönemli anlaşmalarla, bir kısmını ise spot bazlı alıyoruz. Şu anda kullandığımız gazın yüzde 10’u LNG olarak ABD’den gemilerle geliyor. Bu anlaşmalar geçen Eylül’de başladı. ABD doğal gazı çok ucuza üretiyor; onu boru hatlarıyla limana taşıyorsunuz, limanda sıvılaştırma yapıp gemiye yüklüyorsunuz ve taşıma maliyetiyle birlikte buradaki tesislerimize gazlaştırılmak üzere geliyor. Bütün maliyetleri ortaya koyduğumuzda Amerikan LNG’si en rekabetçi gaz kaynaklarımızdan biri haline geliyor. ‘Amerikan LNG’si daha pahalı’ demek, bu dört piyasayı bilmemek ya da bilip vatandaşımızı yanıltmak anlamına gelir.

“16 MİLYON HANENİN İHTİYACINI KENDİ GAZIMIZLA KARŞILAYACAĞIZ”

ABD yönetiminin, özellikle Trump’ın seçim döneminde de dile getirdiği ‘Rusya-Ukrayna savaşına son vereceğim’ söylemi doğrultusunda ciddi bir gayreti var. Rusya Devlet Başkanı Sayın Putin’in ziyareti de söz konusu. Bütün bu çabalar neticesinde, daha önce Biden yönetiminin yaptığı gibi, bazı yaptırımlarla Rusya’yı barışa zorlamaya dönük girişimler gündemde. Türkiye’nin kendine has gerçekleri var: Yıllık 60 milyar metreküplük devasa bir tüketim. Karadeniz’deki üretimle ihtiyacımızın bir kısmını karşılar hale geldik ancak zamana ihtiyacımız var. Önümüzdeki yıl bu vakitler konuştuğumuzda, 4 milyon haneden 8 milyona çıkmış olacağız. Bir taraftan kendi gazımızı üretime geçirmek için çabamızı sürdürüyoruz. 2028’e geldiğimizde 16 milyon hanenin ihtiyacını kendi gazımızla karşılayacağız. Elektrik üretimiyle alakalı doğal gaz ihtiyacı ise devam ediyor; bu anlamda Türkiye ithalat yapmaya devam edecek. Bugün bir gemimiz geldi, bir diğeri yıl sonunda gelecek. Mevcut üretimi hızlandırmak ve yeni keşifler yapmak için çalışıyoruz.

“AKDENİZ’DE ARAMALARIMIZDAN VAZGEÇMİŞ DEĞİLİZ”

Doğu Akdeniz’de çok büyük bir arama programı yürüttük; 8-9 derin deniz sondajı yaptık. Çok güçlü bir arama programı uyguladık ama bu aşamada istediğimiz neticeyi alamadık. Bu, Akdeniz’den vazgeçtiğimiz anlamına gelmiyor; farklı lokasyonları test etmemiz lazım. Temel önceliğimizi ve odağımızı Karadeniz’e verdik; onu bir an önce üretime almak çok önemliydi. Gemilerimizin dördünü orada konumlandırdık, beşinci gemiyi de oraya göndereceğiz. Akdeniz’den vazgeçmemiz söz konusu değil. Son iki senedir başka bir şey daha oluyor: Türkiye’yi Somali’de gördünüz; şimdi Somali’de sismik çalışmalar yaptık. Libya’da bazı sahalarda anlaşmaları nihayete erdirmek üzereyiz. ABD ziyaretinde Beyaz Saray’da konuştuğumuz konulardan biri de buydu. Türkiye, petrolde de önemli bir ithalatçı. Gabar’da kendi ihtiyacını karşılamak adına adım atmış durumda; yeni keşifler geliyor. Bu ithalatı yaparken farklı kaynaklardan petrol ürünleri alıyoruz. Şu anda Nijer’de, üzerinde çalıştığımız petrol sahalarıyla ilgili anlaşmaları belli bir noktaya getirdik; birkaç ay içinde ilk üretimi yapacak hale geliyoruz. Cumhurbaşkanımızın bu konudaki vizyonu bizi oraya taşıdı. Azerbaycan’da yeni bir saha ve ortaklık aldık. Irak’ta projelerimiz var. Petrol ve doğal gaz sektöründe, özellikle arama ve üretim tarafında kurallar bellidir; dünyada her yıl yüz milyarlarca dolar yatırım yapılan bir alan. Orada endişe edecek bir durum yok; ‘Onlar kazanacak, biz kazanamayacağız’ diye bir durum asla yok.

“CUMHURBAŞKANIMIZ ÇİN’DE BÜYÜK İLGİ GÖRDÜ”

Çin, savunma sanayi ve teknolojide geldiği noktayı bütün dünyaya sunduğu çok önemli bir gösteriyi Pekin’de gerçekleştirdi. Çin Devlet Başkanı ve hükümetiyle yapılan görüşmelerin tamamında yer aldım. Cumhurbaşkanımıza gösterilen hüsnükabul, ilgi ve alaka çok üst düzeydeydi. Çok uzun toplantılar oldu; ardından genel sekreterin verdiği çalışma yemeği de oldukça kapsamlıydı. Orada yenilenebilir enerjiden elektrik iletim hatlarına kadar pek çok konuyu ele aldık. Çin Enerji Bakanlığı ve Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu başkanıyla bu projeleri konuşma fırsatı bulduk.

“TÜRKİYE NÜKLEER ENERJİYE KAYITSIZ KALAMAZ”

Doğal gazda alternatiflerimiz daha fazla. Mesela ABD’de imzaladığımız anlaşmalardan bir tanesi Avustralyalı bir şirketle. Yakın gelecekte Mozambik de üretici olarak devreye girebilir. İş nükleere geldiğinde ise nükleer santral kurabilen ülkelerin sayısı bir elin parmaklarını geçmez. Türkiye’nin mutlak surette nükleer enerjiden elektrik üretmesi lazım. Bu, Türkiye’nin 70 yıllık hedefi, rüyasıdır. Cumhurbaşkanımızın liderliğinde 2010’da Rusya Federasyonu ile akdettiğimiz anlaşmayla bu iş kuvveden fiile geçmiştir. Akkuyu’da şu anda dört reaktör aynı anda inşa ediliyor. Bizde muhalefetin, bilimsel dayanağı olmayan nükleere karşı bir tutumu var; bazı vatandaşlarımızın güvenlikle ilgili endişeleri olabiliyor. Dünyada 31 ülkede nükleer reaktör var; bunların 94’ü ABD’de. Fransa’da elektriğin yüzde 67’si buradan sağlanıyor. Ermenistan’da var; batıya dönün, Bulgaristan, Romanya, Çekya, Slovakya, Macaristan’da var. Yeni yapılan santral sayısı 60 civarında, dördü bizde. İngiltere’de devam eden santral var. Buna Türkiye’nin kayıtsız kalması mümkün değil.

“TEKNOFEST ÇATISI ALTINDA NÜKLEER PROJE YARIŞMASI DÜZENLEDİK”

Türkiye’de elektrik talebi beklenenden daha hızlı artacak. Sayın Cumhurbaşkanımızın New York’ta iki büyük görüşmesi oldu: Sayın Macron’la yaptığı görüşmenin gündemi nükleer enerjiydi. Kanada ile de aynı şekilde bir görüşme yapıldı ve Kanada buna hazır olduğunu ifade etti. Biz ABD’den LNG alıyoruz; rekabetçi olduğu ve diğer gaz kaynaklarımıza göre daha ucuz olduğu için doğal gaz anlaşmaları yaptık. Nükleerde yerlileştirmeye çok önem veriyoruz. Türkiye’nin çok ciddi bir sanayisi var; bu sanayinin nükleer santrallere ekipman üretmesi ve bu anlamda bir ekosistem ortaya koyması için çaba gösteriyoruz. Teknoloji transferine ve insan kaynağı gelişimine odaklanıyoruz. Akkuyu ile başlayan süreç Türkiye’de önemli bir farkındalık getirdi. Yüzlerce öğrenciyi yurt dışına gönderdik; şimdi bir kısmı Akkuyu’da çalışmaya başladı. TEKNOFEST çatısı altında nükleer proje yarışması düzenledik; çok özel bir yarışma oldu. İnsan kaynağımızı geliştirmek çok önemli. Sinop’ta dört, Trakya’da dört reaktörle toplam 15 bin megavatlık kapasiteyi kurmamız lazım.

“SİNOP’TA BİRAZ ZAMAN KAYBETTİK”

ABD’de çok geniş çerçeveli bir nükleer işbirliği anlaşması yaptık. Benim New York’ta bir nükleer şirketle görüşmem oldu; ‘Ne yapabiliriz?’ diye konuştuk. Nükleer, çok zaman alan bir iş. Sinop’ta açıkçası zaman kaybettik. Japonlarla yaptığımız anlaşmada, fizibilite çalışmasının pahalı olması nedeniyle, karşılıklı olarak sürdürmenin anlamı olmadığını ifade ettik. Biz, insanımıza daha ucuz elektriği sağlamak için nükleeri yapmalıyız. Şimdi bizimle kimlerin çalışacağına önümüzdeki aylarda karar vermemiz lazım. Nükleer, dünyada özel bir alan; önümüzdeki aylarda hangi ülkelerle yürüyeceğimiz belli olacak.

“CUMHURBAŞKANIMIZ, TRUMP’LA BEYAZ SARAY TURU YAPTI”

Sayın Cumhurbaşkanımızın, Sayın Trump’la birinci başkanlık döneminde başlayan özel bir hukuku var. Görüşmenin ilginç kısmı, Sayın Cumhurbaşkanımızla Trump’ın baş başa yaptığı Beyaz Saray turuydu. “Bugüne kadar hiçbir lidere vermediğim turu size verdim” dediği bir an oldu. Malumunuz, Trump zorlu bir süreç geçirdi. Bu hukukun devam ettirilmesi ve Sayın Cumhurbaşkanımızın çok sonuç odaklı yaklaşımı sayesinde, iki ülke arasında ortaya konan ticaret hedefleri, potansiyel işbirlikleri ve birçok konu açısından fevkalade verimli bir görüşme oldu.

“AKKUYU SANTRALİ KARARLILIKLA YOLUNA DEVAM EDİYOR”

Ruslarla hiçbir problem yaşamadık. Akkuyu’nun finansmanı çok büyük bir yatırım; Akkuyu, Cumhuriyet tarihinin en büyük dış yatırımı. Bu yatırımın ihtiyaç duyduğu finansmanda, Rusya’nın Ukrayna savaşı nedeniyle, yabancı bir ülkede bu büyüklükte bir yatırımın altına girmesi bazı zorluklar yarattı. Yoksa ilişkilerimiz gayet müspet. Dolayısıyla bunun getirdiği bir yavaşlama var; başka yavaşlama sebepleri de var. Batılı tedarikçilerin, söz verdikleri ve parasını aldıkları halde, üretimini yapmalarına rağmen teslimatı gerçekleştirmemeleri gibi. Bütün bunlarla birlikte süreçte beklediğimizin ötesinde bir gecikme olduğunu söyleyebilirim. Akkuyu kararlılıkla yoluna devam ediyor. İnşallah bundan sonra, eski ivmeyle, özellikle birinci reaktörü devreye alacak şekilde çalışıyoruz. İlk plan her yıl bir reaktörü devreye almaktı. Ondan sonraki süreçte hükümetler arası anlaşmaya göre yüzde 49’luk paya kadar Türkiye’den yatırımcı alınabilir; dolayısıyla sürecin hızlanacağını düşünüyorum.

“ELEKTRİK VE DOĞAL GAZA ZAM DÜŞÜNMÜYORUZ”

Doğal gaza zam yok; kışa girerken doğal gaz ve elektrikte zam düşünmüyoruz. Hamdolsun pandemi bitti. Şimdi ortada şöyle bir durum var: Yaklaşık 590-600 milyar liralık doğal gaz ve elektrik desteği Hazine’nin üzerinde yük oluşturuyor. Aldığımız gazı belki de yarı fiyatına vatandaşa veriyoruz. İhtiyacı olana, dar gelirliye, sabit gelirliye bunu destek olarak vermekte beis yok; ancak ihtiyacı olmayana, ay sonunda ne kadar fatura geldiğinden haberi olmayanların parasını devletimiz ödemesin diyoruz. Elektrikte o dönem desteği tüketim üzerinden vermiştik. Desteğe ihtiyaç duyanlar Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na başvuracak; başvurular incelenecek ve uygun olanlar destek grubuna alınacak. Bunun üzerinde çalışıyoruz; inşallah bunu yakın zamanda, belki yeni yılla birlikte açıklamış oluruz.

İHTİYACI OLAN VATANDAŞA DESTEK

Depremle ilgili masraflarımız bundan sonraki yıllarda azalacak. Kentsel dönüşüm ve dün açıklanan sosyal konut projelerinin hepsi kaynak istiyor. Bu destekleri doğru şekilde kullanmamız lazım. En düşük emekli maaşı alan emeklimizi elektrikte destekleyelim, enerji desteği verelim; hatta bunu nakit olarak desteklemek lazım. Ama ihtiyacı olmayan bu kapsamda olmamalıdır.

Kaynak: https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/bakan-bayraktar-canli-yayinda-acikladi-elektrik-ve-dogal-gaza-zam-yok-7455723